Category: Magazin

Tradicionalni recept za tursko jelo „menemen“ je lagan i jednostavan.

Sastojci:

20 ml maslinovog ulja
2 glavice crvenog luka
1 crvena paprika
1 ljuta papričica
400 g paradajza
1 kašičica šećera
4 jajeta
peršunov list

Priprema:

1. Crveni luk oljuštiti i isjeći na tanke kriške. Papriku očistiti od drški i sjemena pa isjeckati sitno. Ljutu papričicu očistiti od sjemenki i isjeckati što sitnije. Paradajz popariti i oljuštiti, a zatim isjeći.
2. U većoj tavi ugrijati ulje i dodati crveni luk, paprike i ljutu papričicu. Kuhati na umjerenoj vatri dok ne omekša.
3. Dodati paradajz i šećer, pa sve dobro promiješati. Nastaviti kuhanje dok se tečnost ne redukuje tj. potpuno ispari.
4. Posebno umutiti jaja, začiniti i preliti pripremljenu smjesu.
5. Uz stalno miješanjem, nastaviti sa prženjem sve dok se jaja lijepo ne povežu sa povrćem i postanu kremasta.
6. Pripremljeno jelo posuti peršunovim listom i poslužiti.

Jelo je gotovo u roku 20 minuta.

Uživajte!

 

Njena dominacija navela je neke da se zapitaju – šta bi se dogodilo da titanoboa nije izumrla?

Nijedna životinja nije imala šanse protiv najveće zmije do sada otkrivene.

Upoznajte titanobou, najveću zmiju na svetu

Titanoboa (Titanoboa cerrejonensis) je živjela u tropskim džunglama Južne Amerike, otprilike pet miliona godina nakon izumiranja dinosaurusa. Smrt džinovskih gmizavaca ostavila je prazninu na vrhu lanca ishrane, pa je titanoboa rado uskočila.

Ova praistorijska vrsta mogla je da naraste više od 15 metara u dužinu, a težila je tonu. Na najdebljem mjestu tijela, titanoboa je bila široka oko jednog metra.

Titanoboa se savršeno uklapala u vlažnu džunglu: njena smeđa koža savršeno se stapala sa okolinom, dok se šunjala kroz mutne vode.

Neki naučnici smatraju da je ubijala tako što je stezala i gušila svoj pijlen, dok drugi tvrde da se, iako je izgledala kao kraljevska boa (zbog te sličnosti je i dobila ime), ponašala kao anakonda, odnosno da je vrebala u plićaku i svojoj žrtvi zadavala smrtonosni udarac.

Ali naučnici se slažu oko onoga šta bi uslijedilo: velika zmija svoj plijen je gutala cio.

Otkrivanje čudovišne zmije praistorijske Južne Amerike

Neobično jeste, ali titanoboa je nedavno otkriće. Priča o njenom ponovnom pojavljivanju počela je 2002. godine kada je jedan student otkrio fosilizovani list prilikom posjete ogromnom rudniku uglja u Cerrejón u Kolumbiji.

Otkriće je bilo intrigantno jer je sugerisalo da je područje rudnika nekada davno bilo džungla. Dalja istraživanja su otkrila da je fosil pripadao eri paleocena.

Tokom iskopavanja su otkriveni izuzetni primjerci: džinovskih kornjača i krokodila, kao i neke od prvih banana, avokada i pasulja.

Takođe je otkriven i jedan masivni pršljen – pršljen koji je bio prevelik da bi pripadali bilo kojoj do tada poznatoj zmiji. Bilo je to nevjerovatno otkriće, a istraživači su odmah počeli da češljaju rudnik u kako bi pronašli još dijelova titana.

Njihova prva teorija je bila da se ogromna zmija kojoj je pripadao pršljen, zatekla na klizištu koje ju je zatim zatrpalo. Nekoliko miliona godina kasnije, kost je postala dio bogatih polja uglja.

Titanoboa, ilustracijaIZVOR: JAIME CHIRINOS / SCIENCEPHOTO / PROFIMEDIA

Lov na lobanju

Jednom, onom najznačajnijem otkiću, potajno su se nadali, ali je ono bilo najmanje vjerovatno. Još pršljenova su mogli da pronađu, ali im je bila potrebna lobanja. Samo je lobanja mogla da pokaže za šta je ogromna zmija zaista bila sposobna – a fosilizovane lobanje zmija jako je teško pronaći.

Problem leži u tome što su zmijske čeljusti moćne zahvaljujući mišićima, a ne kostima. Lobanja im je zapravo izuzetno krhka i obično se raspadne prije nego što se sediment nakupi preko nje.

Ali desilo se nešto potpuno nevjerovatno! Tokom narednih nekoliko godina, tim je otkrio ostatke 28 ogromnih zmija i – ne jedan – nego tri fragmenta lobanje. To im je omogućilo da naprave repliku ove zastrašujuće zmije.

Među ogromnim stvorenjima drevne prašume, titanoboa je bila kraljica. Pored svoje veličine bila je i vrhunski grabljivac.

Njena dominacija navela je neke da se zapitaju – šta bi se dogodilo da titanoboa nije izumrla?

Titanoboa mijenja naše razumijevanje praistorijskog pejzaža

Da bi pokazali koliko je titanoboa mogla da naraste, naučnici Smitsonijana su 2012. godine postavili izložbu na stanici Grand Central u Njujorku. Maketa je bila u obliku ogromne zmije koja guta nešto slično današnjem krokodilu.

Reklamna kampanja je privukla pažnju ljudi, a bila je dio marketinga pred specijalnu emisiju na Smithsonian Channel-u o ovom spektakularnom i retkom otkriću. Posebno je bila interesantna jer je bilo uočljivo kolika su bila praistorijska stvorenja u poređenju sa današnjim životinjama.

Statua titanoboe, Njujork, 2012.IZVOR: ERIK PENDZICH / SHUTTERSTOCK EDITORIAL / PROFIMEDIA

Zadivljujuće dimenzije titanoboe bile su rezultat tople klime u kojoj je živjela. Fosili biljaka sugerišu da je temperatura u džungli bila, u proseku, 90 stepeni F, a možda i toplija.

Ektoterme se za dobijanje energiju oslanjaju na spoljne izvore toplote. Ako je napolju hladno, spore su. Kada je toplo mogu da rade punim potencijalom.

Kada je stalno toplo, metabolizam hladnokrvnih stvorenja radi maksimalnom efikasnošću – omogućavajući im da posvete tu dodatnu energiju rastu.

Iako naučnici još uvijek raspravljaju o ovoj teoriji (ako je to istina, pitaju pojedini naučnici, zašto onda današnji gušteri koji žive u toplim džunglama – nisu znatno veći?), ne može se poreći da je titanoboa bila ogromna.

Najveća zmija u istoriji jednostavno nema premca među modernim zmijama.

Do otkrića titanoboe, najveći fosil zmije ikada pronađen bio je dugačak 10 metara. To je bio Gigantophis, zmija koja je živela pre 20 miliona godina u Africi.

Najveća vrsta zmija danas je gigantska anakonda koja može da naraste 4,5 metara u dužinu – što je manje od trećine dužine prosječne titanoboe.

Ovi savremeni divovi, iako zastrašujući, samo su bleda sjenka u poređenju sa svojim davno umrlim precima.

izvor:nationalgeographic.rs

Tristan da Kunja je vulkansko ostrvo u Južnom Atlantiku, nazvano po portugalskom moreplovcu Tristao da Kunji koji ga je 1506. godine otkrio. Ovo ostrvo je najudaljenije naseljeno ostrvo poznato civilizaciji.

Na nepunih 100 kvadratnih kilometara ostrva živi oko 300 ljudi, i administrativno pripada Velikoj Britaniji, iako je od Tristana udaljena skoro 2,000 kilometara. Tokom poslednje erupcije vulkana koja je pogodila ostrvo 1961. godine celokupno stanovništvo preseljeno u Veliku Britaniju. Nakon elementarne nepogode svi stanovnici su se vratili u svoje domove.

Najveći deo prihoda dolazi upravo od mora, od ribolova i jastoga po čemu je i najpoznatije u svetu, skoro svih 100 porodica koliko ih tamo ima se tradicionalno bavi ribarstvom.

B 92

Početkom 1709. Evropa se zaledila i tako zaleđena ostala mjesecima. Ova čudna zima je odnijela živote velikog broja Evropljana i poremetila dva velika rata – ali do danas ne postoji konačno objašnjenje njenog uzroka.

Kada je 6. januara svanulo jutro, kontinent je bio zaleđen od Skandinavije do Italije i od Engleske do Rusije i nije se zagrijao naredna tri mjeseca. Tokom najgore zime u 500 godina vladala je i nestašica hrane koja je – pored ekstremne hladnoće – bila uzrok stotine hiljada smrtnih slučajeva samo u Francuskoj. Engleski naučnik Vilijam Deram napisao je: “Vjerujem da je mraz veći od bilo kog koji ljudi pamte”.

Zemlja koja je najviše bila pogođena strašnom hladnoćom bila je nesumnjivo Francuska. Prethodna godina im se završila loše, a ni 1709. nije bolje počela. Francuski seljaci su imali lošu žetvu, bili su opterećeni porezima i regrutacijom za Rat za špansko nasleđe. Hladni dani počeli su već 1708. godine, ali nisu bili ništa u poređenju sa onim što se dogodilo u noći između 5. i 6. januara.

Kako tada nije postojala vremenska prognoza, niko nije mogao da se pripremi za ono što je postalo poznato kao Le Grand Hiver. Hiljade ljudi je umrlo od hipotermije, a nisu bile pošteđene ni životinje: veliki broj stoke se smrzao u štalama.

Reke, kanali i luke su bili zaleđeni, a sneg je navodno blokirao puteve širom Francuske. U luci Marsej na obali Sredozemnog mora, i na različitim tačkama duž reka Rone i Garone, led je mogao da izdrži težinu natovarenih kola, što znači da je bio debljine oko 27 centimetara. U gradovima u koje su zbog neprohodnosti prestale da stižu namirnice, očajni stanovnici su bili primorani da spale sav nameštaj koji su imali kako bi se ugrijali. U Pariz nisu stizale namirnice tri mjeseca.

Čak i oni dobrostojeći, koji su imali zalihe hrane i pića, nisu imali koristi od toga jer su se njihove namirnice zaledile do neupotrebljivosti. U tečnom stanju su ostala samo žestoka pića poput vodke, viskija i ruma. Zima je držala i bogate i siromašne u svom ledenom stisku. Prostrane vile sa velikim prozorima građene su za prikazivanje, nisu bile praktične. U Versaju, vojvotkinja od Orleana, snaja kralja Luja XIV, pisala je rođaku u Hanoveru: “Sedim kraj vatre koja bukti, imam paravan pred vratima koja su zatvorena. Sedim ovde sa krznom oko vrata i nogama u džaku od medveđe kože, a još drhtim i jedva držim olovku . Nikad u životu nisam videla zimu kao što je ova, koja zamrzava vino u flašama.”

Velika zima

Širom ostatka Evrope primjećeni su mnogi do tada neviđeni efekti hladnoće. Brojni svedoci su zabilježili kako je nagli pad temperature učinio naizgled čvrste predmete krhkim. Stabla bi se razbijala uz zapanjujući zvuk pucketanja, kao i crkvena zvona.

U Londonu, “Veliki mraz” (The Great Frost), kako je postao poznat, zaledio je Temzu. Kanali i luka u Amsterdamu doživeli su sličnu sudbinu. Baltičko more je bilo čvrsto četiri mjeseca, a prijavljeno je da su ga putnici prelazili peške ili na konjima. Zaledile su se skoro sve rijeke na severu i u središnjem dijelu Evrope. Čak su se i topli izvori Ahena u današnjoj Nemačkoj zaledili. Teško natovareni vagoni vukli su se jezerima u Švajcarskoj, a vukovi su ulazili u sela tražeći bilo šta da jedu – najčešće su se zadovoljavali telima preminulih od zime.

U Jadranu su brodovi ostali zarobljeni u ledu, a njihove posade su stradale od hladnoće i gladi. U Veneciji su se za kretanje po gradu koristile klizaljke umesto gondola. Obilnim snježnim padavinama potpuno su bili odsečeni Rim i Firenca. U Španiji se reka Ebro zaledila, a čak su i u toploj Valensiji masline bile uništene hladnoćom.

Zima je imala posledice i na politiku. Borbe između Francuske i Britanije u Ratu za špansko nasleđe su odložena dok se Evropa nije zagrejala. A istoričari smatraju pobedu Petra Velikog nad Švedskom u bici kod Poltave u junu 1709. odlučujućim trenutkom transformacije Rusije u regionalnu silu. Petar je za svoju pobedu delimično mogao da zahvali oslabljenoj švedskoj vojsci, čiji su mnogi vojnici poginuli zbog hladnih zimskih temperatura.

Proljeće

Međutim, hladnoća je bila samo prva u nizu nevolja koje su zadesile Evropu te godine. Temperature su ostale nenormalno niske do sredine aprila, a kada su se konačno otopili, snijeg i led su donijeli poplave.

Bolest je bila prisutna tokom cijele godine. Epidemija gripa je izbila u Rimu krajem 1708. godine, a nastupajuća hladnoća i glad samo su pomogli u širenju virusa, koji se pretvorio u pandemiju koja je trajala širom Evrope tokom 1709. i 1710. Te godine je stigla i kuga iz Osmanskog carstva preko Mađarske.

Ali od svih muka koje su zadesile Evropu, glad je bila najgora. Posledice nestašice hrane trajale su tokom cele te i sledeće godine. Žitarice, vinova loza, povrće, voćke, stada i su bili uništeni, a zbog dugog mraza nije bilo moguće zasaditi ništa novo. Situacija je izazvala porast cena žitarica čak šest puta tokom 1709.

U Francuskoj je kralj Luj XIV organizovao podelu hleba i obavezao aristokratiju da učini isto. Takođe je pokušao da registruje sve žitnice kako bi izbegao gomilanje, poslavši inspektore da se uvere da se pravila poštuju. Ali protiv nemilosrdne bede tog vremena, takve mere su bile beznačajne. Usledilo je i nasilje, gladan narod je organizovano upadao u pekare i pravio zasede kada bi nailazili konvoji sa žitaricama.

U Francuskoj je u periodu između 1709 i 1710. bilo 600.000 više umrlih nego u nekoj prosečnoj godini u to vreme, i 200.000 manje rođenih. Usledio je deficit stanovništva koji je kočio ionako slabu ekonomiju.

Uzrok hladnoće

Ova zima, koja je proglašena najhladnijom za 500 godina i danas zbunjuje klimatologe.

Iznete su različite teorije o događaju. U godinama koje su prethodile 1709-oj, brojni vulkani širom Evrope su eruptirali, jedan na Kanarskim ostrvima, jedan na Santoriniju i Vezuv. Ogromne količine prašine i pepela u atmosferi smanjile su količinu sunčeve svetlosti koja je stizala do Zemlje, 1709. godina takođe spada u period poznat kao Maunderov minimum (1645-1715), kada je emisija sunčeve energije značajno smanjena. O tome da li je kombinacija ovih događaja stvorili katastrofu te zime, i dalje se raspravlja.

Ova priča je objavljena u časopisu National Geographic History za januar/februar 2017.

izvor: nationalgeographic.rs

izvor: avaz.ba

 

Zbog promicanja humanije modne industrije životinjsko krzno će nestati iz svih izdanja i platformi modnog časopisa Elle, objavio je list u četvrtak, u skladu s rastućim trendom u sektoru luksuzne mode.

Elle je prvi veliki list tog tipa u svijetu koji je izbacio krzno ne samo u sadržaju već i u reklamama, prenosi Hina.

“Krzno na našim stranicama i u našim digitalnim medijima više nije u skladu ni s našim niti s vrijednostima naših čitatelja”, izjavila je Valeria Bessolo Llopiz, potpredsjednica i međunarodna direktorica lista, koji je u vlasništvu francuske tvrtke Lagardère.

Radi se o “promicanju humanije modne industrije”, rekla je.

Od Meksika do Australije, preko Japana ili Sjedinjenih Država, 45 izdanja lista koji ima 33 milijuna čitatelja i 100 milijuna pratitelja mjesečno na svojih 55 digitalnih platformi, obvezalo se izbaciti krzno.

Njih trinaest to već primjenjuje, 20 će krenuti 1. siječnja, a ostali početkom 2023. godine.

Pozdravivši tu odluku, PJ Smith, modni menadžer američkog ogranka nevladine organizacije Human Society International, izjavio je da se “nada da će i drugi modni časopisi krenuti njihovim primjerom”.

“Ova mjera će pokrenuti pozitivnu promjenu u cijeloj modnoj industriji i mogla bi spasiti bezbroj životinja od patnji i okrutne smrti”, izjavio je Smith za Chipping Norton.

Centralna.ba