Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja Božić, najradosniji hrišćanski praznik – dan Rođenja Isusa Hrista. Božić je praznik u kome se odaje slava Bogu, te odašilju poruke potrebe sveopšteg mira na zemlji.
Božić 7. januara slave sve pravoslavne crkve i vjernici koji poštuju Julijanski kalendar – to su, osim Srpske, Ruska pravoslavna crkva, Jerusalimska patrijaršija i Sveta Gora.
U času rođenja Isusa Hrista, koji je na ovaj svijet došao radi spasenja cijelog ljudskog roda od grijeha i vječne pogibelji, zvijezda je obasjala Vitlejemsku pećinu, a na nebu su anđeli zapjevali “Slava Bogu na visini i na zemlji mir, među ljudima dobra volja”.
Bogomladencu su se prvo poklonili pastiri, koji su mu darovali jagnje, a potom tri mudraca koja su mu na dar donijeli smirnu, tamjan i zlato.
Srpska pravoslavna crkva i njeni vjernici Božić slave tri dana, koji su u njenom bogoslužbenom kalendaru obilježeni crvenim slovom.
Drugi dan Božića je Sabor Presvete Bogorodice, koji crkva posvećuje Bogomajci u znak zahvalnosti što je rodila Spasitelja. Trećeg dana, slavi se Sveti arhiđakon Stefan.
Božić je porodični praznik. Taj dan se ne ide u posjete, sa izuzetkom polaznika ili položajnika – muške osobe, obično je to kum, komšija ili porodični prijatelj, koji dolazi u kuću slavljenika i prvi čestita Božić.
Božićni običaji
U kuću rano ujutro dolazi polaznik, po pravilu muškarac, koji čestita praznik i poželi sreću, napredak i zdravlje domaćinovom domu. Hrišćani tradicionalno vjeruju da bi tog dana svi koji su tokom godine bili u svađi, trebalo da se izmire i oproste jedni drugima uvrede.
Proslava počinje odlaskom na jutarnju liturgiju, na kojoj vjernici koji su postili Božićni post pristupaju Svetoj tajni pričešća.
Nakon liturgije, ukućani se okupe oko božićne trpeze, pomole se Bogu, a zatim pjevajući tropar “Roždestvo tvoje Hriste Bože naš”, okreću i lome česnicu, pogaču u koju je stavljen novčić.
Česnica je pogača koja se lomi na onoliko dijelova koliko u kući ima članova porodice. U česnicu se stavlja srebrni ili zlatni novčić, koji simbolizuje dar novorođenom Hristu. Vjeruje se da će onome u čijem dijelu česnice bude novčić naredna godina biti posebno sretna.
Badnji dan kojim se najavljuje Hristovo rođenje obilježen je službama bdijenja i paljenjem badnjaka u pravoslavnim hramovima.
Uoči praznika, slamom se posipa pod kuće, čime se dočarava pećina u Vitlejemu u kojoj je Hrist rođen. Božiću prethodi 40-dnevni post, a sam dan praznika je mrsni dan kada se u crkvama pričešćuju oni koji su poštovali pravila posta.
Na ovaj praznik pravoslavni vjernici pozdravljaju se sa “Hristos se rodi”, a odgovara se sa “Vaistinu se rodi”.